De referent in Nederland die gezinshereniging beoogt met een partner of gezinslid uit het buitenland, moet zelfstandig beschikken over voldoende, duurzame inkomsten.

Wanneer de referent blijvend en volledig arbeidsongeschikt is, kan hij van dit vereiste worden vrijgesteld.

In een driedelige reeks van blogartikelen leggen wij uit in welke situaties hier sprake van is en in hoeverre gezinshereniging mogelijk is. Het eerste deel gaat over de WAO en de WIA. In het tweede deel wordt ingegaan op de Wajong en de Ziektewet. In dit derde deel bespreken wij de bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en de Indicatie banenafspraak.

Zie ook:
- Deel 2 (Wajong en Ziektewet)
- Deel 3 (Bijstandsuitkering / Wsw of indicatie banenafspraak)

Het inkomensvereiste

De inkomenseis bestaat uit drie onderdelen: (1) zelfstandigheid, (2) hoogte en (3) duurzaamheid. Zelfstandigheid bepaalt in hoeverre de inkomsten worden verdiend door de referent zelf. De hoogte bepaalt hoeveel inkomen de referent moet verdienen en duurzaamheid bepaalt hoe lang dat inkomen gegarandeerd is.

Hieronder staan we stil bij deze onderdelen in het kader van arbeidsongeschiktheid.
Een uitgebreidere uitleg vindt u op deze website bij Voorwaarden MVV > Inkomen.

Vrijstelling van het inkomensvereiste

In sommige gevallen kan de referent worden vrijgesteld van het inkomensvereiste.
In welke gevallen hiervan sprake is, wordt hieronder behandeld.

Bijstandsuitkering (Participatiewet)

Een bijstandsuitkering wordt toegekend aan personen die onvoldoende inkomen of eigen vermogen hebben om van te leven. Indien u een bijstandsuitkering heeft, vult de gemeente uw inkomen aan tot de voor u geldende bijstandsnorm. Deze inkomsten zijn afkomstig uit de publieke middelen.

Om voor een buitenlandse partner, echtgeno(o)t(e) of kind garant te kunnen staan, dient de hoofdpersoon zelfstandig te beschikken over duurzame, voldoende inkomsten. Deze mogen in principe niet afkomstig zijn uit de publieke middelen. Het inkomensvereiste heeft namelijk tot doel te voorkomen dat een beroep wordt gedaan op de bijstand.

Maar wat nou als u een bijstandsuitkering hebt? Meestal kunt u in dat geval inderdaad niet als referent optreden, omdat u per definitie niet aan de inkomenseis voldoet. Het inkomen wordt dan namelijk niet aangemerkt als 'zelfstandig'. Slechts op twee manieren kunt u van het inkomensvereiste worden vrijgesteld. Welke dat zijn, leg ik hieronder uit.

Indien de referent een bijstandsuitkering op grond van de Participatiewet ontvangt, kan hij worden vrijgesteld van het inkomensvereiste als hij aannemelijk heeft gemaakt dat hij al:

1. ten minste twee jaar volledig arbeidsongeschikt is; of
   
2. vijf jaar niet in staat is aan de plicht tot arbeidsinschakeling te voldoen.

1) Blijvend en volledig arbeidsongeschikt

In de eerste plaats kan de referent die een bijstandsuitkering heeft, worden vrijgesteld van het inkomensvereiste als hij blijvend en volledig arbeidsongeschikt is.

Voorwaarden

De referent kan in ieder geval worden vrijgesteld als hij voldoet aan de volgende voorwaarden:

• de referent is ten minste twee jaar volledig arbeidsongeschikt;
• (gedeeltelijk) herstel van de referent is voor ten minste nog een jaar redelijkerwijs uitgesloten; en
• niet al op voorhand, gelet op de reden(en) van de arbeidsongeschiktheid, is geheel of gedeeltelijk herstel van de referent na dit jaar te verwachten.

Bewijsmiddelen

Of aan deze voorwaarden is voldaan, kan worden aangetoond met een verklaring van een arts. De IND accepteert een verklaring van een bedrijfsarts of verzekeringsarts als bewijs dat de referent blijvend en volledig arbeidsongeschikt is. De arts die de verklaring heeft afgegeven moet met een aantekening over het betreffende specialisme in het BIG-register staan ingeschreven.

Moeilijkheden bij het verkrijgen van medische verklaringen

De ervaring leert dat weinig bedrijfsartsen of verzekeringsartsen bereid zijn mee te werken aan het opstellen van een dergelijke verklaring. Artsen zijn doorgaans terughoudend met dit soort verklaringen. Helaas kunnen wij u niet helpen bij het verkrijgen van een dergelijke verklaring.

2) Verplichting tot arbeidsinschakeling (conform artikel 9 Pw)

Daarnaast kan de referent die een bijstandsuitkering heeft worden vrijgesteld van de inkomenseis als hij blijvend niet in staat is aan de plicht tot arbeidsinschakeling te voldoen. Deze vrijstellingsgrond is bedoeld voor mensen die langdurig in de bijstand zitten, zonder vooruitzicht op deelname aan de arbeidsmarkt. In veel gevallen kan dat een medische oorzaak hebben. 

Voorwaarden

De IND gaat ervan uit dat de referent blijvend niet in staat is om aan de wettelijke verplichting tot arbeidsinschakeling te voldoen als de referent vijf jaar volledig is ontheven van de plicht tot arbeidsinschakeling (zoals bijvoorbeeld de sollicitatieplicht), en gedeeltelijke of volledige arbeidsinschakeling van de referent niet binnen één jaar is te voorzien.

Bewijsmiddelen

De IND beschouwt als bewijsmiddel waaruit moet blijken dat de referent blijvend niet in staat is om aan de verplichting tot arbeidsinschakeling zoals neergelegd in artikel 9 Participatiewet te voldoen:

• toekenningsbesluiten op grond van de Participatiewet die betrekking hebben op de vijf jaar voorgaand aan de indiening van de aanvraag;
• correspondentie met de gemeente (het college van burgemeester en wethouders) over ontheffing van de plicht tot arbeidsinschakeling, die betrekking heeft op de vijf jaar voorafgaand aan de indiening van de aanvraag; en
• (als aanwezig) bewijsmiddelen waaruit blijkt dat arbeidsinschakeling binnen een redelijke termijn niet te verwachten is.

Onvolledige gemeentelijke dossiers

Het komt regelmatig voor dat het college van burgemeester en wethouders van de gemeente het dossier niet op orde heeft. Als hierdoor niet kan worden aangetoond dat aan de gestelde voorwaarden is voldaan, kan de IND geen vrijstelling van de inkomenseis verlenen. Helaas kunnen wij u niet helpen bij het verkrijgen van een compleet dossier.

Conclusie

Kortom, wilt u in aanmerking komen voor een vrijstelling van inkomensvereiste, dan moet u aantonen dat u voldoet aan de voorwaarden. Daarvoor zijn genoemde bewijsstukken nodig. Hoewel duidelijk is met welke papieren kan worden aangetoond dat is voldaan aan de voorwaarden, blijkt het in de praktijk erg lastig om deze stukken boven water te krijgen. Regelmatig komt het voor dat het college van burgemeester en wethouders van de gemeente het dossier niet op orde heeft. Daarnaast leert de ervaring dat artsen vaak niet willen meewerken met het opstellen van een verklaring.

Tot slot wil ik u er nog op wijzen dat de IND streng controleert of wordt voldaan aan de voorwaarden. Indien niet aannemelijk is gemaakt dat de referent al vijf jaar niet in staat is aan de plicht tot arbeidsinschakeling te voldoen of ten minste twee jaar volledig arbeidsongeschikt is, zal over het algemeen geen vrijstelling van het inkomensvereiste worden verleend.

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Ook als u een Wsw-indicatie hebt, kunt u worden vrijgesteld van het inkomensvereiste. Iemand die deze indicatie heeft wordt namelijk gezien als blijvend en volledig arbeidsongeschikt.

Wat is de Wsw? De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) zorgt ervoor dat mensen met een handicap kunnen werken met de juiste aanpassingen en begeleiding.

Sinds 1 januari 2015 kunnen mensen geen nieuwe Wsw-indicatie meer krijgen. Daarom komt u alleen in aanmerking voor een vrijstelling op deze grond als u al voor 31 december 2014 een wsw-indicatie had

Indicatie banenafspraak

De referent komt in aanmerking voor vrijstelling van de inkomenseis als hij al twee jaar beschikt over een geldige Indicatie Banenafspraak, zoals bedoeld in de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten.

Een Indicatie banenafspraak is een verklaring die iemand krijgt die door ziekte of een handicap niet in staat is om het minimumloon te verdienen. Met deze indicatie valt u onder de banenafspraak. De banenafspraak is een regeling die werkgevers verplicht om mensen met een arbeidsbeperking een baan aan te bieden.

Indien u over zo’n Indicatie banenafspraak beschikt, wordt u door de IND vrijgesteld van de inkomenseis.
Met het verkrijgen van een dergelijke verklaring kunnen wij u helaas niet van dienst zijn.

Terug naar overzicht