Dwangsom bij te late beslissing IND afgeschaft

De Eerste Kamer heeft ingestemd met een wetswijziging die een einde maakt aan de automatische dwangsommen voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bij te late beslissingen. Dit betekent dat vreemdelingen die wachten op een beslissing niet langer automatisch een geldbedrag ontvangen als de IND te laat is. Op grond van de wet is de IND verplicht deze dwangsommen uit te betalen wanneer het te laat is met beslissen op een aanvraag of bezwaarschrift en door de betrokkene in gebreke is gesteld. Indien de IND na ontvangst van de ingebrekestelling niet alsnog binnen 14 dagen beslist, worden automatisch dwangsommen verbeurd, die kunnen oplopen tot het wettelijke maximum van € 1.442. Nadat de wetswijziging van kracht is geworden, is de IND deze dwangsommen niet meer verschuldigd.  

Waarom deze verandering? De regering stelt dat de dwangsommen niet leidden tot snellere besluitvorming, maar juist een extra belasting vormden voor de IND. Het wetsvoorstel, dat al in juni 2024 door de Tweede Kamer werd aangenomen, moet ervoor zorgen dat de IND voortaan sneller beslissingen neemt zonder de druk van automatische boetes.

Wat als de IND nog steeds te laat is? Hoewel de automatische dwangsommen verdwijnen, blijven er wel mogelijkheden voor vreemdelingen om in actie te komen als de IND niet op tijd beslist.

• Ingebrekestelling: Indien de IND te laat is met beslissen en de beslistermijn is overschreden, kan de IND nog steeds in gebreke worden gesteld. Door de ingebrekestelling krijgt de IND de gelegenheid om binnen 14 dagen alsnog een beslissing te nemen.

• Beroep indienen bij de rechtbank: Reageert de IND niet op tijd op de ingebrekestelling, dan kan na de periode van 14 dagen een beroep worden ingediend bij de rechtbank tegen het niet-tijdig beslissen door de IND. De rechter kan de IND dan verplichten om binnen een door de rechter vastgestelde termijn alsnog een besluit te nemen.

• Rechterlijke dwangsom: Als de IND na een rechterlijke uitspraak niet binnen de door de rechter bepaalde termijn beslist, kan de rechter alsnog een dwangsom opleggen van € 100 per dag.

Wanneer gaat de wet in? De nieuwe regels gelden vanaf de dag na publicatie in het Staatsblad. De precieze datum hiervan is nog niet bekend. Voor lopende aanvragen waarbij de beslistermijn al was verstreken en waarin vóór de inwerkingtreding een ingebrekestelling is ingediend, geldt een overgangsregeling. Dit betekent dat nog steeds dwangsommen zijn verschuldigd als de IND te laat beslist en de ingebrekestelling is ingediend vóór inwerkingtreding van de nieuwe wet.

Wordt de wet geëvalueerd? Binnen drie jaar na de invoering zal de Minister van Justitie en Veiligheid een rapport uitbrengen over de effectiviteit van de wet. Daarbij wordt vooral gekeken naar het aantal tijdige beslissingen door de IND.

Terug naar overzicht