De Afdeling heeft in de door verweerder aangehaalde uitspraak van 21 februari 20116 overwogen dat een vreemdeling weliswaar belang heeft bij de vaststelling van de ingangsdatum van zijn verblijf op grond van het Unierecht, maar dat de nationale wetgeving geen grondslag biedt om die ingangsdatum vast te stellen. De Afdeling overweegt daarover in rechtsoverweging 2.3.1 als volgt:

“De richtlijn staat er niet aan in de weg dat het nationale recht voorziet in de mogelijkheid om de ingangsdatum van het rechtmatig verblijf van een vreemdeling op grond van het gemeenschapsrecht vast te stellen, indien daar door een vreemdeling als bedoeld in artikel 8.7 van het Vb 2000 uitdrukkelijk om wordt verzocht. Bij of krachtens de Vw 2000 is in een dergelijke bevoegdheid echter niet voorzien. De staatssecretaris was derhalve, gelet op het ontbreken van een wettelijke grondslag daarvoor, niet bevoegd om de ingangsdatum van het rechtmatig verblijf van de vreemdeling vast te stellen.”
4.3.2 Zoals de rechtbank in de door eiser aangehaalde uitspraak heeft overwogen ziet die uitspraak van de Afdeling uit 2011 niet op van artikel 20 VWEU afgeleide verblijfsrechten. Dat kon destijds ook niet, nu het eerste arrest van het Hof7 waarin een dergelijk verblijfsrecht is vastgesteld, het arrest Zambrano8, dateert van daarna. Sinds dat arrest heeft het Hof de wijze waarop moet worden beoordeeld of een derdelander aanspraak maakt op een dergelijk afgeleid verblijfsrecht en welke rechten en plichten hij daaraan ontleent verder ontwikkeld in, onder meer, de arresten Dereci9, Chavez-Vilchez en K.A.10

Uit deze jurisprudentie van het Hof volgt dat een derdelander, die familielid is van een Unieburger, een verblijfsrecht op grond van artikel 20 VWEU toekomt als de betrokken Unieburger door de weigering om een dergelijk verblijfsrecht toe te kennen feitelijk genoodzaakt zou zijn de Europese Unie te verlaten. Dit is alleen het geval als sprake is van een zodanige afhankelijkheid tussen de derdelander en de Unieburger, dat die Unieburger bij weigering van een verblijfsrecht gedwongen is de derdelander te vergezellen en de Europese Unie te verlaten.11 Het is aan lidstaten om te bepalen hoe zij in hun nationale wetgeving gestalte geven aan het afgeleide verblijfsrecht op grond van artikel 20 VWEU, maar deze procedurevoorschriften mogen geen afbreuk doen aan de nuttige werking van artikel 20 VWEU.12 Verder heeft het Hof benadrukt dat dit verblijfsrecht van rechtswege ontstaat op het moment dat sprake is van een zodanige afhankelijkheidsverhouding en dat aan de derdelander het voordeel van dat verblijfsrecht moet toekomen zodra de afhankelijkheidsverhouding ontstaat13:

“Voorts zij eraan herinnerd dat het recht van verblijf in de gastlidstaat dat de derdelander die een familielid van een Unieburger is, aan artikel 20 VWEU ontleent, rechtstreeks uit dit artikel voortvloeit en niet veronderstelt dat de derdelander reeds in het bezit is van een andere verblijfstitel voor het grondgebied van de lidstaat in kwestie. Daarbij komt dat het voordeel van dat verblijfsrecht aan die derdelander moet toekomen zodra de afhankelijkheidsverhouding tussen hem en de Unieburger ontstaat, zodat hij vanaf dat moment en zolang die afhankelijkheidsverhouding voortduurt, niet kan worden geacht illegaal op het grondgebied van de lidstaat in kwestie te verblijven in de zin van artikel 3, punt 2, van richtlijn 2008/115.”

Ter onderbouwing van de afhankelijkheidssituatie tussen [stiefzoon] en eiser, heeft eiser de volgende stukken overgelegd:

Bij de aanvraag:
- foto’s van eiser samen met zijn vrouw en/of [stiefzoon] ;

In bezwaar:
- het aanmeldingsformulier van 26 april 2015 van [stiefzoon] moeder voor de vrouwenopvang;
- de echtscheidingsbeschikking van [stiefzoon] biologische ouders van de rechtbank Rotterdam van 20 oktober 2015;
- de beschikking van de rechtbank Noord-Holland van 16 oktober 2019 waarin is bepaald dat het gezamenlijk gezag wordt beëindigd en [stiefzoon] moeder alleen het gezag over [stiefzoon] toekomt;

In beroep:

Uit de brief van [stiefzoon] leerkracht [leerkracht] van 23 december 2019 blijkt, onder meer,

het volgende:

“We zagen echter vanuit school op een gegeven moment duidelijk verandering in zijn gedrag. [stiefzoon] werd opeens vrolijk, speelde met andere leerlingen, rende, klauterde buiten en werd een gewoon normaal vrolijk kind. Dit is tot op heden het geval.

Deze verandering viel ons op nadat dhr. [eiser] (stiefvader) bij ons op school in beeld kwam doordat hij [stiefzoon] naar school bracht en ophaalde. Vanuit school waren wij in de veronderstelling dat het zijn biologische vader was.

Dit doordat dhr. [eiser] duidelijk ontzettend goed contact met [stiefzoon] heeft vanuit onze observatie. [stiefzoon] voelt zich enorm veilig, blij in de klas als papa hem brengt. Papa [eiser] is altijd aanwezig bij de spelinloop. Hij speelt met hem spelletjes en maakt met hem ontwikkelingsmaterialen. Ik zie duidelijk de blijheid, de relatie en veiligheid die [stiefzoon] bij zijn vader (stiefvader) voelt. [stiefzoon] roept hem papa en laat hem niet los/weggaan bij het opruimlied.

Vanuit school zien wij duidelijk dat vader [eiser] een essentiële rol heeft in de sociale ontwikkeling van [stiefzoon] . Dit is goed te horen in de positieve verhalen van [stiefzoon] over zijn stiefvader. Hij is blij en trots op zijn vader. Hij straalt altijd als hij over hem praat. Dit alles komt natuurlijk ten goede van het leerproces van [stiefzoon] ”.

Uit de brief van Humanitas van 23 december 2019 blijkt het volgende:

“Sinds dhr. [eiser] in dit gezinnetje is, zie ik heel duidelijk een verandering. [stiefzoon] is zeer vertrouwd met hem (pappa [eiser] !) maar vooral belangrijk is ook dat hij veel taken in huis van mw. [partner] overneemt. Zij heeft last van ernstige allergieën, slaapproblemen en is daarvoor ook onder behandeling van een psycholoog”.

De logopedist verklaart in haar brief van 19 december 2019 het volgende:

“ [eiser] komt regelmatig met hem mee. Hij maakt duidelijk goed contact met [stiefzoon] en hierdoor verloopt het communiceren met [stiefzoon] ook beter. De laatste tijd is er veel vooruitgang in de communicatie en taalontwikkeling van [stiefzoon] dit komt mede doordat de thuissituatie is verbeterd. [stiefzoon] is sinds de komst van [eiser] steeds heel vrolijk. Het is voor de stabilisatie en vooruitgang van de taalontwikkeling belangrijk dat er een stabiele thuissituatie is. Moeder is de laatste tijd ook positiever en vrolijker, ze geeft aan dat [eiser] haar helpt in het huishouden en dat hij goed voor hen zorgt. Hierdoor kunnen ze samen voor [stiefzoon] zorgen”.

Met eiser is de rechtbank van oordeel dat verweerder, gezien de inhoud van de hiervoor aangehaalde in bezwaar overgelegde stukken, de lichamelijke en emotionele ontwikkeling van [stiefzoon] , de mate van de affectieve relatie met eiser, en het risico dat voor het evenwicht van [stiefzoon] zou ontstaan indien hij van eiser zal worden gescheiden, onvoldoende heeft betrokken in de besluitvorming. Uit de overgelegde stukken, die afkomstig zijn van objectieve bronnen, blijkt dat eiser van grote betekenis is bij de opvoeding van [stiefzoon] , dat [stiefzoon] sinds de komst van eiser een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt en dat [stiefzoon] eiser als vader beschouwt. In het licht van alle stukken, in samenhang bezien met het feit dat [stiefzoon] in de vrouwenopvang is geboren waar zijn moeder naar toe is gevlucht na huiselijk geweld, zijn biologische vader uit beeld is en niets met hem te maken wil hebben en zijn moeder psychische problemen heeft, heeft verweerder niet deugdelijk gemotiveerd dat er – in ieder geval vanaf het begin van samenwoning op 1 juli 2019 – geen sprake was van een zodanige afhankelijkheidsverhouding tussen eiser en [stiefzoon] dat aan eiser verblijfsrecht op grond van artikel 20 VWEU toekomt.

Daar komt bij dat verweerders tegenwerping dat [stiefzoon] moeder de zorg alleen zou kunnen dragen en dat [stiefzoon] om die reden niet gedwongen zou zijn het Europees grondgebied te verlaten, niet strookt met de aangehaalde overwegingen van het Hof. Ook de tegenwerping dat eiser niet het juridische gezag over [stiefzoon] heeft strookt niet met de wijze van beoordeling zoals door het Hof voorgeschreven. Los van het feit dat het gezag op zichzelf volgens het Hof niet doorslaggevend is, is onbetwist gesteld dat het voor eiser nog niet mogelijk is om het juridisch gezag te verkrijgen, in verband met de termijn van drie jaar, gerekend vanaf het moment dat [stiefzoon] moeder alleen belast werd met het gezag over [stiefzoon] . Gelet op artikel 1:253t, tweede lid, aanhef en onder b, van het Burgerlijk Wetboek, was het voor eiser op het moment van de aanvraag onmogelijk om het gezag over [stiefzoon] te krijgen, omdat er nog geen drie jaren waren verstreken vanaf 16 oktober 2019.

Het bestreden besluit is niet deugdelijk gemotiveerd. Dat betekent eveneens dat geen sprake was van een kennelijk ongegrond bezwaar. Verweerder heeft zodoende ook de hoorplicht geschonden.

Conclusie